Zeer zachte en zeer zonnige winter

De afgelopen winter is terechtgekomen op de zevende plaats in de rij van de zachtste winters sinds 1901. Het gebrek aan sneeuw- en ijspret werd gecompenseerd door de zon: de winter hoort tot de vier zonnigste van de meetreeks.

De Bilt had in 2008 een gemiddelde wintertemperatuur van 5,1 graden terwijl 3,3 graden tegenwoordig normaal is. Dit jaar was het vooral hartje winter zeer zacht. Januari was met 6,5 graden op één na de zachtste sinds het begin van de metingen 1706. Ook februari was zacht maar de gemiddelde temperatuur over december was vrijwel normaal. Zowel die maand als februari telden nog een behoorlijk aantal dagen met vorst.

Strenge vorst van meer dan tien graden onder nul kwam niet voor: de landelijk laagste temperatuur was -9,8 graden op 22 december in Eindhoven, de warmste dag was 11 februari met 15,2 graden op de vliegbasis Twenthe. Die dag maakte deel uit van een voorjaarsachtige periode met zon en temperaturen tussen 12 en 15 graden.

Door het vele zachte weer na de koudere december heeft de natuur een voorsprong genomen op de lente. Veel planten zijn ruim een maand te vroeg eerder in bloei gekomen. Ook de zon was gunstig: de winter was in De Bilt op drie na de zonnigste sinds 1901. Landelijk werd 250 uur zon geregistreerd tegen 175 uur normaal. Het zuidwestelijk kustgebied kreeg 310 uur de zon te zien, het noordoosten kreeg maar de helft van dat aantal. Gemiddeld over het land viel 194 mm neerslag en dat is de normale hoeveelheid. Februari was echter een droge maand met bijna drie weken achtereen geen druppel. Het vele droge en zonnige weer in februari hield verband met een sterk hogedrukgebied waarvan de kern boven ons land terechtkwam. De barometers hebben in februari niet eerder zo hoog gestaan. In De Bilt is op 16 februari 1046,7 hPa gemeten.  

Winter in Europa
Niet alleen in ons land was de winter zacht, ook Scandinavië heeft er weinig van gemerkt. Verschillende weerstations in het noorden van Noorwegen, Zweden en Finland beleefden de zachtste winter sinds de metingen zijn begonnen. Het midden en zuiden van Europa had ook een zachte winter maar soms was het ook een weekje kouder met volop sneeuw in de Alpen en Pyreneeën. Voor wintersporters was het door de behoorlijke hoeveelheid sneeuw geen slecht seizoen, al was het ook in die gebieden soms al compleet voorjaar. Februari leverde in Oostenrijk en Zwitserland met temperaturen tussen 20 en 23 graden zelfs warmterecords op. Griekenland kreeg rond 18 februari te maken met een zeldzame kou-inval. In het Griekse binnenland vroor het 16 graden en zelfs in Athene zakte de temperatuur tot meer dan 4 graden onder nul, wat heel zeldzaam is. Het hele land, zelfs Kreta kwam onder de sneeuw te liggen, in Athene meer dan 20 cm .

Kou op grote hoogte
Opmerkelijk was de kou op grote hoogte in het westen en noorden van Europa. Op ongeveer 22 kilometer hoogte is in De Bilt op 16 februari -87,5 graden gemeten, een record van de meetreeks van ballonoplatingen. De kou was in onze richting gekomen vanaf de Noordpool waar zich in de winter op grote hoogte gewoonlijk zo’n bel koude lucht bevindt. Aan het aardoppervlak was er weinig van te merken. 


Koudegetal
Het Hellmann-koudegetal, waarmee het KNMI de hoeveelheid kou van de winter classificeert, is opgelopen tot 20,3. Het koudegetal, dat wordt berekend uit de som alle etmaalgemiddelde temperaturen beneden het vriespunt met weglating van het minteken, biedt de mogelijkheid voor een tussentijdse balans van de winter.