Zomer piekt later aan de kust

Hoe verder van de kust, hoe eerder de zomerhitte weer voorbij is. De maximumtemperaturen pieken in Maastricht gemiddeld al rond 31 juli, in Hoek van Holland is dat pas rond 10 augustus. Dat is maar liefst anderhalve maand na 21 juni, het moment waarop de zon in Nederland op zijn krachtigst is. De oorzaak is de nabijheid van de zee, die traag reageert op de verandering in de zonnestraling.

Op de warmste dag van deze zomer was duidelijk de invloed van de zee te zien. De hoogste temperaturen van net boven de 38 graden werden gemeten in het zuidoosten van het land (figuur 1). Maximumtemperaturen boven zee waren maar liefst 10 graden koeler. Op welke dag de warmste zomerdag valt, hangt voornamelijk af van toevallige variaties in het weer. Maar als je het weer middelt over 30 jaar, dan is er een specifieke dag in het jaar waarop de maximumtemperatuur piekt.

Zee vertraagt

De zon verwarmt de zee. Doordat het zoveel energie kost om het water op te warmen, bereikt de zee gemiddeld zijn hoogste temperatuur pas eind september, 3 maanden na het maximum in de zonnestraling op 21 juni. Land warmt veel sneller op. In een puur landklimaat vallen de hoogste gemiddelde temperaturen vrijwel samen met het moment van maximale zonnestraling. Ons land zit daar tussenin. Nederland is klein, maar groot genoeg om de geleidelijke klimatologische overgang tussen zee- en landklimaat te zien.

10 dagen verschil

Als we de maximumtemperaturen vergelijken tussen stations die op toenemende afstand tot de kust liggen (figuur 2), dan valt direct op dat hoe verder van de kust, des te hoger de maximumtemperatuur is. Maar dat niet alleen. Het moment in het jaar waarop de hoogste temperaturen vallen is ook verschillend. In Maastricht het vroegst, rond 31 juli, aan de kust het laatst, pas rond 10 augustus, 10 dagen later.

25 oktober

Verder blijkt 25 oktober een bijzondere dag. Gemiddeld genomen is de maximumtemperatuur dan op allevier de stations hetzelfde, 13,3 graden. Op 25 oktober doet de afstand tot de zee er even niet toe.

KNMI-klimaatbericht door Frank Selten