Zonkracht in zonovergoten zomer

Juli was extreem zonnig. Hoewel de sterkte van de zonkracht niet bijzonder hoog was, was de totale inkomende ultraviolette (UV) straling wel recordhoog door het vele aantal uren zonneschijn. In Nederland wordt de zonkracht gebruikt om te waarschuwen voor de schadelijke gezondheidseffecten van een teveel aan zon. In samenwerking met het RIVM geeft het KNMI op zonnige dagen met sterke zonkracht extra waarschuwingen via Twitter.

Zonnigste maand ooit

De maand juli en ook de eerste week van augustus zijn niet alleen erg warm maar ook buitengewoon zonnig verlopen. Juli 2018 bleek uiteindelijk de zonnigste maand in Nederland sinds het begin van de metingen. De totale zonneschijnduur in De Bilt was 341 uur. Dat komt overeen met 11 uur zon per dag. Op een gemiddelde julidag krijgen we de zon 6 tot 7 uur te zien. Het midden van het land kreeg in juli de meeste zonuren (zie figuur 1).

Weinig bewolking, veel UV

De totale UV maandsom was 20-25% hoger dan gemiddeld in juli

Door de vele zonuren was de inkomende schadelijke ultraviolette (UV) straling van de zon recordhoog. De totale UV maandsom was 20 tot 25 procent hoger dan gemiddeld in de maand juli. Gegeven de gemeten dikte van de ozonlaag boven Nederland had de UV maandsom in juli niet veel hoger kunnen worden. De recordhoge UV maandsom laat dus zien dat de schaarse bewolking in juli meestal erg dun was en ook bijna nooit te zien op het midden van de dag als de zonkracht zijn hoogste waarde bereikt (tussen ongeveer 11 en 16 uur). De overlappende rode en blauwe punten in figuur 2 laten zien dat de UV dagsommen in juli (in tegenstelling tot in de maand juni) bijna de hele maand rond de dagsommen voor volledig onbewolkte dagen lagen.

Extra aandacht voor zonkracht op zonnige dagen

De sterkte van de zonkracht was deze zomer, in tegenstelling tot in juni 2017, niet bijzonder hoog (zie figuur 3). Via Twitter zijn waarschuwingen voor een sterke zonkracht gegeven op dagen waarop er veel zonuren werden verwacht in combinatie met een sterke zonkracht 6,5 (afgerond 7) of hoger. In de maanden juni, juli en augustus is op 19 zonnige dagen extra gewaarschuwd. Ook op bewolkte dagen en op zonnige dagen met een matige zonkracht (4-6) kan de huid natuurlijk gemakkelijk verbranden; het gaat dan alleen iets minder snel. Waarschuwingen voor de gevaren van de zon worden gegeven in samenwerking met het RIVM. Het KNMI geeft dagelijks een zonkrachtverwachting en het RIVM meet voortdurend de zonkracht.

Zomer van de toekomst

Het aantal warme en zomerse dagen neemt in Nederland toe door klimaatverandering. In de KNMI-klimaatscenario's verwachten we dat de totale zonnestraling toeneemt door minder bewolking, met 10 procent in het warmste scenario. Met tot nu toe meer dan 90 warme en 50 zomerse dagen in De Bilt, in combinatie met een record aan zonuren, geeft deze zomer een blik op de zomer van de toekomst.

Zonkrachtplan

KNMI werkt samen met RIVM en KWF Kankerbestrijding aan een zonkrachtplan

Het KNMI werkt samen met RIVM en KWF Kankerbestrijding aan een zonkrachtplan. Deze samenwerking heeft als doel de bewustwording over de effecten van UV-straling op de gezondheid te vergroten en de berichtgeving onderling af te stemmen en daarmee te streven naar een vermindering van de huidkankerrisico’s in de toekomst.

Klimaatbericht door Michiel van Weele en Jos van Geffen