Het klimaat wordt beschreven door middel van gemiddelden en uitersten, de extremen dus. Extremen zijn er altijd geweest. Verspreid over de hele aarde is altijd wel ergens een extreem te vinden. Extremen krijgen de laatste jaren meer aandacht in de media. Hierdoor kan een vertekend beeld ontstaan van de klimaatverandering.
De nieuwswaarde van extreem weer neemt toe. De maatschappij wordt kwetsbaarder en weerextremen leiden steeds vaker tot rampen of grote schade. Veel extreme gebeurtenissen zijn (nog) te zeldzaam om direct met het broeikaseffect in verband te brengen. Computerberekeningen laten zien dat het klimaat in de 21e eeuw extremer wordt. Extreem koude winters worden zeldzamer en hittegolven komen vaker voor.
De meest recente KNMI'23-klimaatscenario’s geven een beeld van de veranderingen in de kans op extreme gebeurtenissen. De scenario’s kunnen nooit alle mogelijke weersituaties omvatten. Weersituaties die tot extreme situaties leiden, zoals stormen in Nederland, zijn vaak juist extreem door de combinatie van verschillende factoren die elk op zich niet eens zo uitzonderlijk hoeven te zijn.
Criteria voor veiligheid in de samenleving worden vaak gebaseerd op waarnemingen en gegevens van extreme gebeurtenissen in het huidige klimaat. Het gaat in het algemeen om extreem weer dat eens in de 10 jaar voorkomt. Of om zeer zeldzame gebeurtenissen met een herhalingstijd van eens in de 10.000 jaar.
Meetreeksen zijn echter zelden langer dan 100 jaar en meestal veel korter. Daarom is het voor klimaatonderzoek noodzakelijk om met behulp van statistische methodes berekeningen te maken die verder reiken dan de lengte van de meetreeks. Dit wordt extrapolatie genoemd.
Voor onze veiligheid is het belangrijk de zeldzaamheid van extreem zware stormen te berekenen. De kritische waterstand die onze zeedijken aan kunnen, mag volgens de bestaande wettelijke normen eens in de 10.000 jaar worden bereikt. Klimaatonderzoekers kunnen op grond van gegevens over zware storm en stormvloed bij benadering, berekenen bij welke windsnelheden dergelijke extreme waterstanden worden bereikt.
