De hoeveelheid neerslag kan over kleine afstanden sterk verschillen. Om de verdeling van de hoeveelheid neerslag nauwkeurig in kaart te brengen, beschikt het KNMI naast het automatisch meetnet ook over een dicht netwerk van regenwaarnemers. De opstelling van de instrumenten en het instrumentarium voldoen aan de internationale eisen, vastgesteld door het Wereld Meteorologische Organisatie (WMO).
Iedere ochtend om even voor negen uur ('s zomers een uur later) tappen zo'n 322 vrijwilligers handmatig de regenmeter af en meten zij zonodig de hoogte van de sneeuw met een liniaal. Bovendien melden ze of hagel is waargenomen. Tot halverwege de jaren negentig van de twintigste eeuw vulden de waarnemers een neerslagkaart in die ze om de tien dagen naar De Bilt stuurden. Tegenwoordig gaat dit digitaal.
De neerslaggegevens zijn daardoor actueel beschikbaar voor geïnteresseerden. Dit is met name nuttig bij grote hoeveelheden in korte tijd. Bij (dreigende) wateroverlast kunnen de zwaarst getroffen of kwetsbare gebieden snel in kaart worden gebracht en kan de overheid adequaat reageren met hulpverlening of beslissingen over schaderegelingen. Zonder de vrijwillige regenwaarnemers zou de neerslagkaart verre van volledig zijn. Klimaatveranderingen kunnen dan niet goed worden onderzocht.
De verdeling van de neerslag in het land wordt tegenwoordig ook aan de hand van radarbeelden in kaart gebracht. De neerslagradar houdt doorlopend in de gaten waar de neerslagintensiteit het grootst is. Aan de hand van een serie beelden kan worden ingeschat hoeveel in een bepaalde tijd op verschillende plaatsen is gevallen.
De radarsombeelden van de neerslag zijn uiteraard niet zo nauwkeurig dan de handmatige metingen. Ze vormen wel een prima aanvulling op het meetnet, vooral voor buien die tussen de mazen van het net doorglippen. Ook worden ze gebruikt voor het bepalen van de klimatologische kans op extreme neerslaghoeveelheden.
Soms worden er vrijwilligers gezocht voor het waarnemen van neerslag in specifieke plaatsen in Nederland. Als je bereid bent elke ochtend op een vast tijdstip een meting door te geven én een ruime tuin hebt van minimaal 6 x 6 meter zonder grote obstakels daaromheen én je woont binnen een straal van 5 kilometer van een vrijwilliger neerslagstation waar opvolging wordt gezocht, dan ben je voor ons een interessante kandidaat! Voldoe je aan de voorwaarden en wil je op de wachtlijst komen te staan als vrijwillige neerslagwaarnemer, stuur dan een bericht naar het KNMI.
