Bovengemiddeld actief Atlantisch orkaanseizoen verwacht

Het Atlantisch orkaanseizoen, dat loopt van 1 juni tot 1 december, heeft een record actieve start gemaakt. Volgens de meest recente seizoenverwachtingen wordt ook de rest van dit orkaanseizoen bovengemiddeld actief. Door klimaatverandering verwachten we dat in de toekomst het totaal aantal tropische stormen en orkanen gelijk blijft of afneemt, maar waarschijnlijk is wel dat de neerslag en het aandeel zware orkanen toeneemt. Dit blijkt uit het nieuwste IPCC-rapport dat deze maand verscheen.

Record actieve start maar loopt nu achter op 2020

Voor het zevende jaar op rij is de eerste tropische storm gevormd vóór juni, dit was Ana op 22 mei. Verder zijn de eerste vijf stormen op rij ook record vroeg gevormd dit seizoen, met als vijfde systeem de orkaan Elsa op 1 juli. Daarna begint dit seizoen af te wijken van het record actieve jaar 2020. Vorig jaar rond deze tijd waren al 13 stormen gevormd tegen 8 op dit moment. De Bovenwindse Eilanden hadden dit seizoen al te maken met waarschuwingen voor drie tropische stormen. Het hoogseizoen loopt van augustus tot en met oktober.

Seizoenverwachting blijft bovengemiddeld actief

Begin deze maand hebben weerinstituten een update gegeven voor het seizoen 2021. Het Amerikaanse NOAA geeft 65% kans op een bovengemiddeld actief jaar (figuur 1). Ze verwachten 15 tot 21 stormen waarvan 7 tot 10 orkaan, inclusief 3 tot 5 van categorie drie of hoger. Het gemiddelde van 1991-2020 is 14 stormen, 7 orkanen en 3 van categorie drie of hoger. Het Britse Met Office zit meer rond normaal met zijn verwachting.

Aanwijzingen voor een actief seizoen zijn onder andere een actieve moesson in West-Afrika waar veel orkanen hun oorsprong vinden en dit najaar mogelijk de ontwikkeling van La Niña wat gewoonlijk gepaard gaat met meer stormactiviteit boven de tropische Atlantische oceaan. In de verwachte zeewatertemperaturen voor september-november zien we temperaturen van beneden normaal in de Grote Oceaan rond de evenaar, een teken van La Niña (figuur 2). Ook zien we dat in het ontwikkelgebied van Atlantische orkanen de zeewatertemperatuur verwacht wordt normaal te blijven. Hogere zeewatertemperaturen zoals in 2020 gaan gewoonlijk gepaard met actievere stormen.

Groter aandeel zware orkanen en meer regenval

Het IPCC heeft in zijn nieuwe rapport The Physical Science Basis de meest recente wetenschappelijke studies over tropische stormen samengevat. De invloed van klimaatverandering op orkanen is deels lastig te bepalen. Een aantal natuurlijke processen die van invloed zijn op de vorming van orkanen (vulkaanuitbarstingen, El Niño), hebben namelijk een tijdschaal van decennia en we beschikken pas zo'n veertig jaar over betrouwbare metingen met satellieten.

Het is wel waarschijnlijk dat het aandeel orkanen van een zware categorie en de hoeveelheid neerslag uit tropische stormen is toegenomen door klimaatverandering en in de toekomst verder zal toenemen. Het totaal aantal orkanen blijft naar verwachting gelijk of neemt af bij toenemende CO2-concentraties. Door de zwaardere regenval en de waargenomen lagere verplaatsingssnelheden boven land (Amerika) gaan orkanen waarschijnlijk meer overlast veroorzaken. Regenorkaan Harvey die in augustus 2017 de Amerikaanse stad Houston onder water zette, is hiervan mogelijk een voorbode. 

KNMI-klimaatbericht door Anika Hoekstra