Nederlands satellietinstrument Tropomi 7 jaar in de ruimte

Tropomi is een Nederlands satellietinstrument dat wereldwijd en nauwkeuriger dan ooit de luchtkwaliteit en het klimaat onderzoekt. Tropomi is op 13 oktober 7 jaar in de ruimte, en gaat daarmee zijn verwachte levensjaren overtreffen! We zien dat het Tropomi-instrument boven verwachting functioneert en daarmee kan het ons nog 10 jaar hoge kwaliteit data leveren.

De Tropomi-beelden geven informatie over onder andere bosbranden, methaanlekken, het ozongat, vulkaanuitbarstingen en luchtvervuiling. Wetenschappers over de hele wereld gebruiken Tropomi-data voor monitoring en onderzoek, met name voor de verwachtingen van luchtkwaliteit en zonkracht, voor waarschuwingen voor de luchtvaart en methaanlekken. 

In dit nieuwsbericht kijken we naar vier belangrijke prestaties van Tropomi.  

1. Inzichten in luchtkwaliteit tijdens de COVID-19 lockdowns 

Een van de meest opvallende prestatie van TROPOMI is de mogelijkheid om een gedetailleerd beeld van de luchtkwaliteit te geven. Deze mogelijkheid werd bijzonder duidelijk tijdens de COVID-19-pandemie. Toen landen wereldwijd lockdownmaatregelen namen, verminderde het verkeer en de industriële activiteit extreem, wat leidde tot grote veranderingen in de luchtkwaliteit. Dankzij de hoge resolutie van Tropomi konden wetenschappers bijna in real-time observeren hoe de concentraties van vervuilende stoffen, zoals stikstofdioxide (NO2), afnamen. Met name in stedelijke gebieden zoals New York, Parijs en Milaan was een forse daling van de luchtvervuiling zichtbaar, wat de directe relatie tussen menselijke activiteit en luchtkwaliteit aantoont.  

In deze video is de wereldwijde concentratie van stikstofdioxide (NO2) te zien in april, mei en juni van de jaren 2018 tot en met 2022, gemeten met Tropomi.

2. Het vinden van grote methaanlekken 

Een ander opmerkelijk resultaat van Tropomi is de ontdekking van grote methaanlekken, die anders moeilijk te vinden zouden zijn. Methaan (CH4) is een krachtig broeikasgas dat een belangrijke rol speelt in klimaatverandering, en de bronnen ervan kunnen divers zijn, van olie- en gaswinning tot vuilstortplaatsen. Met behulp van Tropomi-data zijn meerdere grote methaanlekken wereldwijd opgespoord. Zo zijn methaanpluimen boven olie- en gasvelden in Rusland, de Verenigde Staten en andere delen van de wereld ontdekt. Deze ontdekkingen zijn cruciaal, omdat ze landen en bedrijven in staat stellen om maatregelen te nemen om deze emissies aan te pakken en zo de impact op het klimaat te verminderen. De mogelijkheid van Tropomi om methaanemissies op wereldschaal te monitoren maakt het een essentieel instrument in de strijd tegen klimaatverandering. 

3. Tropomi wordt wereldwijd gebruikt voor atmosferisch onderzoek 

De data van Tropomi zijn niet alleen een hulpmiddel voor monitoring op korte termijn, maar wordt ook wereldwijd door onderzoekers gebruikt voor lange termijnstudies naar onze veranderende atmosfeer. Onderzoekers van universiteiten, wetenschappelijke instituten en internationale organisaties vertrouwen op de data van Tropomi om bijvoorbeeld veranderingen in de concentraties van broeikasgassen, ozon en andere luchtverontreinigende stoffen te bestuderen. Deze gegevens zijn van vitaal belang om klimaatmodellen te verbeteren en om de effecten van menselijke activiteiten op de atmosfeer beter te begrijpen. Bovendien spelen de waarnemingen van Tropomi een rol in het begrijpen van de effecten van natuurlijke gebeurtenissen, zoals vulkaanuitbarstingen en bosbranden, op de luchtkwaliteit en het klimaat. Dankzij de precisie en betrouwbaarheid van Tropomi kunnen wetenschappers belangrijke vragen beantwoorden over de toekomst van ons klimaat en onze atmosfeer. 

4. Dagelijks gebruik van Tropomi-data in Nederland 

Wat veel mensen in Nederland misschien niet weten, is dat ze vrijwel dagelijks de vruchten plukken van Tropomi-data. De informatie van dit instrument wordt namelijk gebruikt in luchtkwaliteit- en zonkrachtverwachtingen die door ons en andere meteorologische diensten worden verstrekt. Met deze verwachtingen kunnen mensen bijvoorbeeld beter inschatten hoe schoon de lucht is die ze inademen, of welke voorzorgsmaatregelen ze moeten nemen tegen hoge UV-straling op zonnige dagen. Daarnaast zijn de inzichten uit Tropomi-data van onschatbare waarde bij het monitoren van luchtverontreiniging in steden, waardoor beleidsmakers beter geïnformeerde beslissingen kunnen nemen over milieumaatregelen. 

KNMI verantwoordelijk voor kwaliteit van de data 

Tropomi is een samenwerking tussen Nederland en de Europese ruimtevaartorganisatie ESA, en maakt deel uit van het Europese Copernicus aardobservatieprogramma. De wetenschappelijke leiding is in handen van het KNMI en SRON. Het KNMI is hoofdonderzoeker voor Tropomi en verantwoordelijk voor de aansturing van het instrument en voor de kwaliteit van de data. Tropomi is ontwikkeld door Airbus Nederland, TNO en ESA. De Nederlandse bijdrage aan Tropomi wordt gefinancierd door de ministeries van EZ, IenW en OCW. Het programmamanagement is in handen van het Netherlands Space Office (NSO).