Maart was uitzonderlijk zonnig en zacht en er viel nauwelijks regen. Op maar liefst zes dagen liep het kwik in De Bilt op tot boven de 18 graden. De kans op zo'n zacht begin van de lente neemt door klimaatverandering snel toe.
Het weer in maart (en ook begin april) was uitzonderlijk zonnig door de ligging van de straalstroom. De straalstroom splitste boven de Atlantische Oceaan in een noordelijke tak richting Scandinavië en een zuidelijke tak richting Noord-Afrika. Weersystemen vanuit het westen met bewolking, regen en wind werden door de straalstroom om ons land heen geleid en bereikten ons niet. Daardoor bleef de zon bij ons uitbundig schijnen, terwijl in Zuid-Europa veel regen viel. Gemiddeld scheen de zon in De Bilt in maart ruim 8 uur per dag. Slechts één keer eerder zagen we in de metingen zoveel zon in maart en nog nooit zo weinig regen (afbeelding 1).
De aarde is sinds 1900 ongeveer 1,3 graden opgewarmd. De uitstoot van broeikasgassen door de verbranding van fossiele brandstoffen is hiervan de belangrijkste oorzaak. Ook in Nederland stijgt daardoor de temperatuur. In Nederland is de opwarming ongeveer 2,5 graden, twee keer zo veel als het wereldgemiddelde. Daar zijn verschillende redenen voor:
Als de gemiddelde temperatuur toeneemt, neemt tegelijkertijd de kans op koude uitschieters af en op warme uitschieters toe. Maart 2025 had een gemiddelde maximumtemperatuur van 13,5 graad in De Bilt (afbeelding 3). Alleen maart 2012 was zachter. In groen is de kans gegeven dat de gemiddelde maximumtemperatuur in maart boven de 13,5 graad uitkomt. Vóór 1980 was de kans hierop verwaarloosbaar klein. Door de opwarming van de aarde is deze kans snel toegenomen. Inmiddels is de kans ongeveer 12 procent, oftewel eens in de acht jaar. We verwachten dat de komende jaren deze kans verder zal toenemen, want de opwarming van de aarde neemt verder toe.
De zon en de aangename temperaturen zorgen voor vrolijke gezichten. Maar het mooie weer heeft ook een keerzijde. De combinatie van weinig regen, veel zon en hoge temperaturen zorgt voor uitdroging van de grond en de natuur. De brandweer moet vaker dan normaal uitrukken om natuurbranden te blussen en boeren zien hun gewassen verdrogen en krijgen beperkingen opgelegd om te sproeien. Een droog voorjaar verhoogt ook de kans op droogte in de komende zomer, de zomer begint dan immers met een drogere bodem.
Het neerslagtekort berekenen we meestal pas vanaf 1 april, maar dezelfde berekening (verdamping minus neerslag) kunnen we ook toepassen op de maand maart (afbeelding 3). Volgens de voorlopige gegevens was het neerslagtekort berekend over maart ongeveer 50 mm, de hoogste waarde in de meetreeks sinds 1965.
De kans op droogte in Nederland is door klimaatverandering toegenomen. Door het stijgen van de temperatuur is de verdamping namelijk toegenomen. Uit metingen en berekeningen met klimaatmodellen hebben we nog niet kunnen vaststellen of klimaatverandering ook via afname in neerslag en toename in zonneschijn de kans op droogte in het voorjaar heeft verhoogd. De ligging van de straalstroom zorgt namelijk voor grote variaties in lenteregens en -zonneschijn van jaar op jaar. Het is nog niet goed bekend hoe de opwarming van de aarde de ligging van de straalstroom in het voorjaar heeft beïnvloed.
De jupyter notebooks die de grafieken hebben gemaakt staan op KNMI gitlab.
Aan het eind van de winter bereikt het Arctische zee-ijs zijn jaarlijkse maximum. Dit jaar gebeur...
16 april 2025 - Klimaatbericht2024 was het warmste jaar in Europa sinds het begin van de metingen. We hebben de langste hittego...
15 april 2025 - KlimaatberichtZondag lopen duizenden mensen de Rotterdam Marathon. Ik ook. Weer of geen weer. Lopers beweren va...
11 april 2025 - KlimaatberichtDe naam lachgas houdt ons een beetje voor de gek, want zo onschuldig is het niet. Lachgas is beke...
01 april 2025 - Klimaatbericht