Alpengletsjers dit jaar sterk afgenomen

Elk jaar wordt na de winter en na de zomer de massabalans van de Alpengletsjers opgemaakt. Het vermoeden dat tijdens de ongebruikelijk warme junimaand dit jaar veel ijs zou smelten, is inmiddels bevestigd. Aan het eind van deze eeuw kan 80 procent van het gletsjervolume in de Alpen zelfs helemaal verdwenen zijn.

Afgelopen winter was droog en zacht, waardoor de gletsjers maar weinig sneeuw ontvingen. Tijdens de hittegolf in juni smolt het dunne wintersneeuwdek snel weg, en daarna stond het ijs lange tijd bloot aan de felle zomerzon. Figuur 1 toont de gevolgen voor twee Oostenrijkse gletsjers. De gemiddelde dikte van het afgesmolten gletsjerijs in de Hohen Tauern was 2 meter, evenveel als de recordwaarden uit 2003 en 2012. De Zwitserse zomerbalans van 20 gletsjers levert een gemiddelde dikte van de ijsafsmelt tot 3 meter. Dit jaar komt daarmee op een gedeelde tweede plaats met 2011 na recordjaar 2003. Het Oostenrijkse meteorologisch instituut ZAMG concludeert verder dat de gletsjers in de Hohen Tauern zich terugtrekken in het tempo zoals verwacht door het Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC). In het jaar 2100 kan 80 procent van het gletsjervolume in de Alpen verdwenen zijn. De Pasterze gletsjer is naar verwachting zelfs al binnen 40 jaar volledig gesmolten.

De temperatuur in Zwitserland en Oostenrijk was deze zomer uitzonderlijk hoog. In beide landen staat de zomer 2017 met 2,0 °C warmer dan normaal op de derde plaats in de meetreeks. Ook het warme voorjaar staat met +1,5 °C in de top tien. In september was het 1,5 °C kouder dan normaal en viel er lokaal veel sneeuw, waardoor een nieuw ‘all-time’ afsmeltrecord werd afgewend. In de warme (+ 1,5 °C) en droge oktober werd de voorsprong weer tenietgedaan. Deze maand zijn, net als vorig jaar, sommige grote skigebieden weer vervroegd geopend dankzij overvloedige sneeuwval. In het tweede en derde weekend van november was de sneeuwgrens tijdelijk weer zo laag dat we sneeuwfoto’s voorbij zagen komen vanuit het relatief laag gelegen Winterberg. Hopelijk stopt de gelijkenis met 2016 hier, de sneeuw smolt toen namelijk in rap tempo weer weg door een Alpenföhn, gevolgd door een zachte en zonnige december.

KNMI-klimaatbericht door Anika Hoekstra