Tijdens het corona-voorjaar van 2020 maakten we melding van zeer blauwe luchten. Deze week waren wederom strakblauwe luchten te zien. Hoe verhouden deze dagen zich tot die van 2020? We deden dezelfde berekening als destijds voor het bepalen van een objectieve graad van de “blauwheid”. En wat blijkt? De blauwheid van de lucht gedurende de huidige week is vergelijkbaar met die tijdens de lockdown.
Het interessante is dat de situatie qua vliegverkeer en industrie nu heel anders is dan toen: tijdens de corona-lockdown was de uitstoot van luchtvervuiling veel lager dan normaal, wat in zijn algemeenheid leidde tot schonere lucht. Toch vonden we in 2020 al dat de lucht ook heel blauw kan zijn in situaties met min of meer normale uitstoot. De hoge zonnestraling en blauwe luchten in het voorjaar van 2020 hadden veel meer met de meteorologische situatie te maken dan met de uitzonderlijke omstandigheden door de toenmalige lockdown (zie deze studie).
Deze week bepaalde een hogedrukgebied ons weer met afwezigheid van lage wolken en een zeer droge bovenlucht zodat vliegtuigstrepen snel oplossen. De oorsprong van de lucht in Nederland lag op dinsdag 18 maart boven het oosten van Duitsland en Scandinavië en bovendien daalde deze onderweg (afbeelding 1). Het resultaat was schone lucht met uitzonderlijk weinig zwevende stofdeeltjes (aerosolen). Aerosolen verstrooien de verschillende kleuren van het zonlicht relatief gelijkmatiger dan luchtmoleculen en maken de lucht daardoor witter. Minder aerosolen betekent dus een blauwere kleur. De lucht was ook zeer droog, wat verder bijdroeg aan de blauwheid op 18 maart (afbeelding 2).
De stralingsmetingen die het KNMI op het Ruisdael Observatorium in Cabauw uitvoert, geven voor 18 maart bijna perfect gladde curves (afbeelding 3). De directe straling van de zon is zeer hoog, terwijl de diffuse straling, die in de atmosfeer verstrooid is en uit alle andere richtingen komt, juist zeer laag is. Op basis van deze metingen berekenen we een blauwheidsindex. Deze index komt uit op 71%, hetzelfde als op 22 maart 2020, wat tot nu toe de blauwste voorjaarsdag uit de meetreeks was. Een index van 100% correspondeert met de blauwheid van een atmosfeer die alleen uit luchtmoleculen bestaat, zonder aerosolen (dit wordt een Rayleigh-atmosfeer genoemd).
Op woensdag 19 maart was het nog steeds onbewolkt en het verloop van de zonnestraling in Cabauw gedurende de dag net zo glad als een dag eerder. Een groot verschil was echter dat de lucht vanuit het zuiden kwam in plaats van het noordoosten. Grofweg was zowel de hoeveelheid aerosolen als waterdamp twee keer zo hoog als de vorige dag. Alles bij elkaar leidt dit tot een aanmerkelijk lagere blauwheidsindex van 59%.
Het bestuderen van dit soort situaties leert ons dat Nederland op een kruispunt van luchtsoorten ligt: we kunnen te maken hebben met zeer vervuilde lucht (vaak afkomstig uit de Rijnmond of het Ruhrgebied) maar dus ook met erg schone lucht. Als daar vervolgens wolkenvrije omstandigheden bij komen, dan kan de lucht zeer blauw worden. Zo is deze week, 5 jaar na de eerste corona-lockdown, de blauwe hemel van destijds geëvenaard.
De opwarming van de aarde zorgt voor steeds meer extreem weer. Tien jaar geleden is wereldwijd ge...
21 maart 2025 - NieuwsberichtAan het einde van de herfst en het begin van de winter mopperden we nog vaak over het grijze weer...
19 maart 2025 - KlimaatberichtDeze week wordt het van maandag tot vrijdag volgens de verwachting elke dag warmer. We beginnen b...
17 maart 2025 - KlimaatberichtOnze live seismometer bij Valkenburg laat om 05:31 (UTC 04:31) vanmorgen een signaal zien. Op mee...
16 maart 2025 - Nieuwsbericht