Gevoelstemperatuur in het weerbericht

Ook de komende dagen houdt het koude winterweer aan met matige tot strenge en in de nacht en ochtend lokaal ook zeer strenge vorst van meer dan vijftien graden onder nul. In de wind is het bij vorst en zeker bij matige of strenge vorst voor het gevoel nog een stuk kouder.

Als het door de combinatie van vorst en wind bijzonder koud wordt vermeldt het KNMI naast de temperatuur van de lucht ook de gevoelstemperatuur.

De gevoelstemperatuur staat ook wel bekend als windchill: hoe kouder het is en hoe harder het waait des te kouder voelt het aan. Voor het berekenen van de gevoelstemperatuur wordt gebruik gemaakt van een in Canada ontwikkelde formule.

De wetenschappelijk onderbouwde methode van de “Joint Action Group for Temperature Indices” (JAG/TI) is gebaseerd op het warmtetransport van het lichaam naar de huid. De rekenmethode, die ook in de Verenigde Staten, het Verenigd Koninkrijk en IJsland wordt gehanteerd, staat dichter bij de menselijke ervaring van warmteverlies dan methodes die eerder in gebruik waren. Verschillende instellingen, die te maken hebben met gezondheidsadviezen en ook weerbedrijven maken tegenwoordig gebruik van deze methode voor berekening van de gevoelstemperatuur.

De berekening geldt voor een gezond, volwassen en wandelend mens, maar het verschil in kwetsbaarheid voor kou kan tussen verschillende mensen groot zijn. De gevoelstemperatuur wordt berekend uit een combinatie van de luchttemperatuur en de gemiddelde windsnelheid. Bij zonnig weer voelt het minder koud aan dan de berekende gevoelstemperatuur doet vermoeden.

Gevoelstemperatuur in weerbericht
Bij een gevoelstemperatuur onder -10 graden kan na enkele uren in de buitenlucht bij kwetsbare mensen onderkoeling optreden. Gemiddeld drie dagen per jaar komen gevoelstemperaturen onder de -15 graden en kan na een uur koudeletsel optreden. Bij -20 graden of lager neemt, afhankelijk van de duur, ook bij goed afdichtende winterkleding de kans op bevriezing van nog onbedekte huid toe. Het KNMI meldt in de weersverwachting de gevoelstemperatuur bij -15 graden of lager.

Door de opwarming van het klimaat wordt extreme kou steeds zeldzamer maar volgens de klimaatscenario’s blijven uitzonderlijk koude dagen wel mogelijk. Juist omdat het minder vaak zo koud wordt raken we er steeds minder aan gewend en is het nuttig te wijzen op de kans op bevriezingsverschijnselen.

De tabel van gevoelstemperaturen volgens de Canadese methode is te vinden op de website van het KNMI. Daarbij is ook een omrekenformule te vinden om zelf de gevoelstemperatuur te berekenen uit de luchttemperatuur en de windkracht.

Adviezen RIVM
Omdat er bij lage gevoelstemperaturen een reëel risico bestaat op onderkoeling, geeft het RIVM adviezen om dat te voorkomen.