Veld met paarse tulpen onder een bewolkte hemel
©Charlotte Fijnaut

Groeiseizoen start eerder en eindigt later

01 mei 2024

Ook dit jaar ontwaakte de natuur weer vroeg uit haar winterslaap door de hoge temperaturen in februari en maart. Met als gevolg hooikoorts begin maart door de bloeiende berken. Gemiddeld start het groeiseizoen tegenwoordig ruim 3 weken eerder dan rond 1900. En het eindigt zo'n 1,5 week later. Daardoor duurt het groeiseizoen ruim 4 weken langer.

Temperatuur bepaalt lengte groeiseizoen 

Elk jaar gaan planten weer groeien als eind winter, begin voorjaar de temperatuur weer omhooggaat. De ene soort ontwaakt wat eerder dan de andere. Maar grofweg kun je zeggen dat het groeiseizoen is begonnen als de temperatuur over dag en nacht gemiddeld boven de 5 graden uitkomt en daar tot 1 juli niet meer onder komt. Het eindigt in het najaar als de temperatuur weer onder de vijf graden duikt. 

Groeiseizoen duurt nu langer door klimaatverandering 

Afbeelding 1 laat voor ieder jaar vanaf 1901 tot nu het groeiseizoen zien volgens de temperatuur gemeten in De Bilt (groene balkjes). Het ene jaar is het andere niet. Het groeiseizoen begint ergens in de periode eind maart tot halfweg mei en eindigt ergens in de periode oktober tot begin december. De vroegste start was dit jaar, op 27 februari 2024. Het meest late einde was in 2000, op 14 december.  

Ook is een duidelijk trend zichtbaar (zwarte lijnen). Tegenwoordig start het groeiseizoen gemiddeld ruim 3 weken eerder dan rond 1900 en eindigt zo'n 1,5 week later. De lengte van het groeiseizoen is daardoor met ruim 4 weken toegenomen.  

Datum van start en einde van het groeiseizoen voor ieder jaar sinds 1901 weergegeven met een verticaal groen balkje dat start op de begindatum en eindigt op de einddatum.
Afbeelding 1. Begin- en einddatum van het groeiseizoen gebaseerd op de temperatuurmetingen in De Bilt van 1901 tot nu. Het groeiseizoen start als de etmaalgemiddelde temperatuur boven de 5 graden uitkomt en daar tot 1 juli niet meer onderduikt. Het eindigt als de etmaalgemiddelde temperatuur na 1 juli voor het eerst weer onder de 5 graden duikt. ©KNMI.
Lengte van het groeiseizoen voor ieder jaar sinds 1901 weergegeven met een lijngrafiek. Voor het hoge en het lage KNMI'23 klimaatscenario is de gemiddelde lengte van het groeiseizoen gegeven rond 2050 en 2100.
Afbeelding 2. Lengte van het groeiseizoen voor ieder jaar sinds 1901. Voor het hoge en het lage KNMI'23 klimaatscenario is de gemiddelde lengte van het groeiseizoen gegeven rond 2050 en 2100. ©KNMI.

Lengte groeiseizoen neemt nog verder toe 

Afbeelding 2 laat voor ieder jaar vanaf 1901 de lengte zien van het groeiseizoen. In 1902 kende ons land het kortste groeiseizoen (141 dagen), maar liefst 112 dagen korter dan het langste groeiseizoen in 2000 en 2002 (253 dagen). Gemiddeld duurt het groeiseizoen tegenwoordig 211 dagen.  

Volgens de KNMI'23 klimaatscenario's neemt de opwarming van de aarde verder toe. Daardoor neemt ook de lengte van het groeiseizoen in Nederland verder toe. Hoeveel hangt vooral af van hoeveel broeikasgassen de wereld nog gaat uitstoten door het gebruik van fossiele brandstoffen. In het hoge scenario is de gemiddelde lengte van het groeiseizoen bijna 300 dagen in 2100, in het lage scenario 230 dagen.  

Voor de landbouw kan dit langere groeiseizoen tot hogere opbrengsten leiden. Veranderingen in neerslag en extreem weer, zoals buien, hagel en droogte, kunnen toekomstige oogsten echter juist bedreigen. Landbouw en natuur zullen zich verder aan moeten passen aan het veranderende klimaat. 

KNMI-klimaatbericht door Frank Selten 

Recente nieuws- en klimaatberichten

  1. Nieuw automatisch weerstation in Horst

    In het Limburgse Horst is een nieuw automatisch weerstation geïnstalleerd door het KNMI. De verwa...

    20 november 2024 - Nieuwsbericht
  2. Hoe dicht zitten we al bij 1,5 graden opwarming?

    2024 wordt vrijwel zeker het warmste jaar ooit gemeten. Waar we vorig jaar nog net onder de 1,5 g...

    19 november 2024 - Klimaatbericht
  3. Vier tyfoons raken de Filipijnen in korte tijd

    In slechts tien dagen tijd hebben vier tyfoons de Filipijnen getroffen. Dit is een unieke gebeurt...

    19 november 2024 - Nieuwsbericht
  4. Herfst schuift op in een veranderend klimaat

    De herfst is in volle gang: de dagen worden snel korter en de bladeren vallen van de bomen. De te...

    13 november 2024 - Klimaatbericht
Toon alle nieuws- en klimaatberichten