Grote vraag naar orkaanverwachtingen

Orkanen Harvey, Irma en Maria eisten afgelopen jaar honderden dodelijke slachtoffers en meer dan 250 miljard euro aan schade. Door de grote impact van orkanen op de maatschappij is de vraag naar betrouwbare orkaanverwachtingen groot. Als een orkaan eenmaal gevormd is, kan de baan en sterkte redelijk nauwkeurig een aantal dagen vooruit voorspeld worden.

Zeewatertemperatuur

Weermodellen zoals dat van het ECMWF zijn tegenwoordig goed in staat om de ontwikkeling van orkanen te beschrijven. Heel anders is dat met seizoensverwachtingen van orkanen. Die zijn nog steeds met grote onzekerheid omgeven. Dit komt doordat het ontstaan van een orkaan een samenspel is van verschillende factoren. Eén daarvan is de zeewatertemperatuur (figuur 1). Orkanen ontstaan boven warm zeewater, maar een El Niño met warm zeewater in de Stille Oceaan onderdrukt juist orkanen in de Atlantische oceaan. Dit komt doordat een El Niño voor extra wind in de lucht hoog boven  de Atlantische oceaan zorgt waardoor de top van een orkaan wordt weggeblazen en hij zich niet goed kan ontwikkelen.

Buiencomplexen

Behalve de zeewatertemperaturen speelt de atmosferische circulatie een grote rol bij het ontstaan van orkanen, die gevormd worden uit grote buiencomplexen. Als er weinig buiencomplexen zijn tijdens het orkaanseizoen zullen er weinig orkanen gevormd worden ondanks gunstige zeewatertemperaturen. Het aantal buiencomplexen hangt onder andere samen met de Afrikaanse moesson. Andere factoren zijn Saharastof, dat vorming van orkanen onderdrukt, en de Madden en Julian oscillatie, een band van gebieden met verhoogde en verminderde verticale luchtstromingen (belangrijk voor de vorming van orkanen) langs de evenaar.

Grote spreiding

Zeewatertemperaturen kunnen met enige nauwkeurigheid een seizoen van tevoren voorspeld worden (figuur 2) maar voor al die andere factoren kan dat niet of nauwelijks en is het niet veel meer dan koffiedik kijken. Voor het komende orkaanseizoen laten de verwachtingen dan ook een grote spreiding zien van boven tot beneden normaal (tabel 1). Het is dus nog onzeker of we weer zo’n heftig orkaanseizoen als in 2017 krijgen.

KNMI-klimaatbericht door Rein Haarsma