Hooikoorts beïnvloed door klimaatverandering

Is de griepepidemie nu nóg niet over of heb ik nu al hooikoorts? Bij hooikoorts denken we vaak aan klachten die door bloeiende grassen in de zomer voorkomen, maar het hooikoortsseizoen begint al eerder. Door de opwarming van de aarde wordt het groeiseizoen verlengd en neemt het aantal allergiedagen toe.

Bomen eerst

Hooikoortsklachten worden veroorzaakt door blootstelling aan pollen van niet alleen grassen, maar ook van bomen en kruiden. Het moment waarop je klachten krijgt, is afhankelijk van wanneer de planten bloeien en voor welke plantensoorten je gevoelig bent. De meeste grassen beginnen pas in mei te bloeien, maar bomen bloeien eerder. Sommige mensen krijgen de laatste jaren al rond Kerst last van hooikoorts door pollen van de els of hazelaar. En van augustus tot oktober kunnen er nog klachten voorkomen door de relatief nieuwe plant Alsemambrosia.  

Klimaatverandering

Het weer heeft invloed op het aantal pollen in de lucht en op hooikoortsreacties. Het KNMI is betrokken bij modellen die de verspreiding van pollen weergeeft. Klimaatverandering heeft ook op verschillende manieren impact op hooikoorts.

Hogere temperaturen veroorzaken een vervroeging  van het bloeiseizoen en een toename van het aantal pollen (figuur 1). Door het zachte weer afgelopen februari hebben de katjes van de els al vanaf half februari grote aantallen pollen aan de lucht afgegeven. Door de aanhoudend hoge temperatuur zijn ook berken dit jaar vroeg in bloei.

Door de opwarming van de aarde wordt het groeiseizoen verlengd en neemt het aantal allergiedagen toe. Volgens de meest extreme KNMI-klimaatscenario’s wordt het groeiseizoen rond 2050 met zo’n veertig dagen verlengd (figuur 2). Nieuwe planten en bomen die laat bloeien en allergieën kunnen veroorzaken, zoals de olijfboom, gedijen goed in een warmer klimaat en worden steeds vaker in Nederland geplant.

Een verhoogde CO2- en ozonconcentratie veroorzaakt  een toename van de hoeveelheid pollen die planten produceren. Daarnaast neemt ook de hoeveelheid allergenen per pollenkorrel toe.

Meer pollen door onweer

Regen spoelt de lucht schoon van pollen, maar  onweersbuien kunnen juist een plotselinge piek in de allergene pollen in de lucht veroorzaken. Pollen worden door updrafts  omhoog in de atmosfeer gebracht, breken daar door elektrische lading en kleinere pollen worden door de downdraft en de outflow naar de grond gebracht en verspreid (figuur 3). Juist deze kleine deeltjes komen makkelijk diep in de menselijke luchtwegen.  De klimaatscenario’s voorzien hevigere onweersbuien en dit verschijnsel, thunderstorm asthma, zou dus vaker kunnen voorkomen.

KNMI-klimaatbericht door Dorothé Lucassen