Doorkijkje naar een halfbewolkte hemel boven een weiland
Foto: Rob Sluijter

Nazomeren in de herfst

11 oktober 2023

Oktober verloopt tot nu toe warm en ook september was uitzonderlijk warm. De herfst is nu gemiddeld bijna 2 graden warmer dan 100 jaar geleden. En de opwarming zet door. De uitzonderlijk warme herfst van nu is mogelijk een gemiddelde herfst in 2050. De nieuwe KNMI'23-klimaatscenario's geven aan hoe de herfst er in de toekomst uit gaat zien.

Zeer warme start van de herfst 

De meteorologische herfst begint op 1 september. Dit jaar is de herfst erg warm van start gegaan: september was warm, zonnig en vrij droog en ook oktober is tot nu toe uitzonderlijk warm door aanvoer van warme lucht uit het zuiden

Grafiek 1 laat voor iedere dag zien hoeveel warmer (rood) of kouder (blauw) het was dan de gemiddelde temperatuur op die dag. De zwarte lijn laat die gemiddelde temperatuur zien, berekend over de 30-jarige periode 1991-2020. Door variaties in het weer, kan het op een sommige dagen wel 5, 6 of 8 graden warmer zijn dan gemiddeld. Het is duidelijk dat de herfst in 2023 tot nu toe veel rode en dus relatief warme dagen heeft. 

Herfst van nu is warmer dan vroeger 

In de grafiek is aan de gestippelde lijn ook te zien dat het in de jaren 1901-1930 gemiddeld bijna 2 graden kouder was. Klimaatverandering zorgt voor opwarming in alle seizoenen in Nederland. Dat is te zien aan de dagtemperaturen, aan weektemperaturen en aan seizoensgemiddelde temperaturen (in grafiek 2).  

In het KNMI klimaatdashboard kun je de verwachting voor de herfst van 2023 (rode stip in grafiek 2) vergelijken met andere jaren. We zijn halverwege de herfst, dus heel precies is die verwachting nog niet en het streepje geeft de onzekerheid van die verwachting aan. De warme weken tot nu toe zorgen ervoor dat het waarschijnlijk een behoorlijk warme herfst zal worden in vergelijking met eerdere jaren.

Grafiek met de temperatuur in De Bilt per dag van 1 mei 2023 tot en met 9 oktober 2023. Met rode en blauwe staafjes is aangegeven hoeveel de temperatuur afwijkt van de gemiddelde temperatuur op die dag in de periode 1991-2020. Bron: KNMI.
Grafiek 1. De temperatuur in De Bilt van 1 mei tot en met 9 oktober 2023 gemiddeld over 24 uur. De zwarte lijn is de temperatuur op die dag gemiddeld over de 30-jarige periode 1991-2020, de stippellijn over de periode 1901-1930. ©KNMI.
Grafiek met de gemiddelde temperatuur in De Bilt in de herfst van 1901 tot en met 2022 en voor 2050 en 2100 de verwachte herfsttemperatuur volgens de KNMI'23 klimaatscenario's. Bron: KNMI.
Grafiek 2. De gemiddelde temperatuur in De Bilt in de herfst van 1901 tot en met 2022 (zwarte bolletjes) en de verwachting voor 2023 (rode bolletje). De verwachting voor de gemiddelde herfsttemperatuur in 2050 en 2100 is met gekleurde bolletjes weergegeven voor verschillende scenario's van toekomstige uitstoot van broeikasgassen volgens de KNMI'23 klimaatscenario's. ©KNMI.

Wordt zo’n warme herfst normaal in de toekomst? 

De nieuwe KNMI-klimaatscenario's die 9 oktober zijn uitgebracht, geven voor 2050 en 2100 aan dat de herfst verder op zal blijven warmen. Hoeveel zal afhangen van de hoeveelheid broeikasgassen die we in de toekomst nog gaan uitstoten. In grafiek 2 zie je dat in een laag uitstoot scenario de opwarming beperkt blijft. In een hoog uitstoot scenario stijgt de temperatuur sterk door.  

In het klimaat van nu is de gemiddelde temperatuur in De Bilt in de herfst 10,9 graden. In 2050 zal dat tussen de 0,8 tot 1,7 graden hoger zijn. De verwachting voor deze warme herfst van 2023 is ongeveer gelijk aan een gemiddelde herfst in 2050 in het hoge uitstoot scenario.  

Aan het einde van de eeuw, kan het in de hoge uitstoot scenario’s tot wel 4,8 graden warmer worden dan nu. Wanneer we de klimaatdoelen van Parijs halen komen we in het lage uitstoot scenario terecht en blijft de opwarming van de Nederlandse herfst beperkt tot 1 graad ten opzichte van nu. Voor ons klimaat maakt het dus heel veel uit in hoeverre de ambities van Parijs gehaald gaan worden. 

KNMI-klimaatbericht door Karin van der Wiel 

Recente nieuws- en klimaatberichten

  1. Nieuw automatisch weerstation in Horst

    In het Limburgse Horst is een nieuw automatisch weerstation geïnstalleerd door het KNMI. De verwa...

    20 november 2024 - Nieuwsbericht
  2. Hoe dicht zitten we al bij 1,5 graden opwarming?

    2024 wordt vrijwel zeker het warmste jaar ooit gemeten. Waar we vorig jaar nog net onder de 1,5 g...

    19 november 2024 - Klimaatbericht
  3. Vier tyfoons raken de Filipijnen in korte tijd

    In slechts tien dagen tijd hebben vier tyfoons de Filipijnen getroffen. Dit is een unieke gebeurt...

    19 november 2024 - Nieuwsbericht
  4. Herfst schuift op in een veranderend klimaat

    De herfst is in volle gang: de dagen worden snel korter en de bladeren vallen van de bomen. De te...

    13 november 2024 - Klimaatbericht
Toon alle nieuws- en klimaatberichten