Steeds eerder lenteweer

Terwijl we deze dagen voornamelijk binnen zitten vanwege het coronavirus, is vandaag de lente aangebroken. Door de opwarming van de aarde is het gemiddeld steeds eerder lenteweer. Tegenwoordig begint in vrijwel het hele noordelijk halfrond het lenteweer een paar weken eerder dan een eeuw geleden.

Er is geen officiële definitie van het begin van de lente. De resultaten die we hier laten zien zijn gebaseerd op de eerste week waarin de temperatuur gemiddeld (7 dagen, dag en nacht) boven de 10ºC uitkomt. Alternatieven zijn de eerste dag met maximumtemperatuur boven de 15ºC of 20 ºC (een warme dag). Voor Nederland geven deze en andere definities een vergelijkbaar resultaat, maar in gebieden met grote temperatuurschommelingen in de lente, zoals de oostelijke helft van Noord-Amerika, zijn de verschillen groter.

Het dagnummer vanaf 1 januari waarop de lente volgens onze definitie begint is uitgezet in figuur 1 (boven). Tot de jaren 1970 schommelt dat rond dag 100, dat is half april. Daarna wordt het gemiddeld vroeger warm, met heel vroege extreem zachte weken in 2002, 2004 en 2007. Gemiddeld begint de lente in Nederland nu ongeveer twee weken eerder dan in 1900-1970, met uiteraard variaties van jaar op jaar daaromheen. Hetzelfde geldt voor de eerste warme dag van het jaar (figuur 1 onder).

In figuur 2 is te zien hoe het begin van de lente over het noordelijk halfrond varieert. In westelijk Frankrijk wordt het gemiddeld drie weken eerder 10 ºC dan bij ons, maar in oostelijk Canada moeten ze nog vier tot zes weken wachten. De vertraging is het gevolg van de sneeuw die daar nog ligt: die moet eerst wegsmelten voor de temperatuur goed kan oplopen. Individuele warme dagen komen daar overigens wel veel eerder voor, maar een nieuw pak sneeuw in de lente ook. Het weer is daar veel veranderlijker dan bij ons.

Figuur 3 laat zien hoeveel dagen de lente nu eerder begint dan pakweg een eeuw geleden. Bijna overal zien we de temperatuur eerder in het jaar de 10ºC bereiken. Gemiddeld is dit moment ongeveer twee weken opgeschoven, wat minder in Noord-Amerika en wat meer in westelijk Europa.

 

Klimaatbericht door Geert Jan van Oldenborgh