Klimaatbericht

Steeds eerder lenteweer

20 maart 2020

Terwijl we deze dagen voornamelijk binnen zitten vanwege het coronavirus, is vandaag de lente aangebroken. Door de opwarming van de aarde is het gemiddeld steeds eerder lenteweer. Tegenwoordig begint in vrijwel het hele noordelijk halfrond het lenteweer een paar weken eerder dan een eeuw geleden.

Er is geen officiële definitie van het begin van de lente. De resultaten die we hier laten zien zijn gebaseerd op de eerste week waarin de temperatuur gemiddeld (7 dagen, dag en nacht) boven de 10ºC uitkomt. Alternatieven zijn de eerste dag met maximumtemperatuur boven de 15ºC of 20 ºC (een warme dag). Voor Nederland geven deze en andere definities een vergelijkbaar resultaat, maar in gebieden met grote temperatuurschommelingen in de lente, zoals de oostelijke helft van Noord-Amerika, zijn de verschillen groter.

Het dagnummer vanaf 1 januari waarop de lente volgens onze definitie begint is uitgezet in figuur 1 (boven). Tot de jaren 1970 schommelt dat rond dag 100, dat is half april. Daarna wordt het gemiddeld vroeger warm, met heel vroege extreem zachte weken in 2002, 2004 en 2007. Gemiddeld begint de lente in Nederland nu ongeveer twee weken eerder dan in 1900-1970, met uiteraard variaties van jaar op jaar daaromheen. Hetzelfde geldt voor de eerste warme dag van het jaar (figuur 1 onder).

In figuur 2 is te zien hoe het begin van de lente over het noordelijk halfrond varieert. In westelijk Frankrijk wordt het gemiddeld drie weken eerder 10 ºC dan bij ons, maar in oostelijk Canada moeten ze nog vier tot zes weken wachten. De vertraging is het gevolg van de sneeuw die daar nog ligt: die moet eerst wegsmelten voor de temperatuur goed kan oplopen. Individuele warme dagen komen daar overigens wel veel eerder voor, maar een nieuw pak sneeuw in de lente ook. Het weer is daar veel veranderlijker dan bij ons.

Figuur 3 laat zien hoeveel dagen de lente nu eerder begint dan pakweg een eeuw geleden. Bijna overal zien we de temperatuur eerder in het jaar de 10ºC bereiken. Gemiddeld is dit moment ongeveer twee weken opgeschoven, wat minder in Noord-Amerika en wat meer in westelijk Europa.

 

Klimaatbericht door Geert Jan van Oldenborgh

Fig 1. Boven: het dagnummer (vanaf 1 januari) van de eerste dag van de week waarop de gemiddelde temperatuur in De Bilt boven de 10ºC uitkomt. Onder: hetzelfde voor de eerste warme dag (maximumtemperatuur 20ºC of hoger). Groen: 10-jaars lopend gemiddelde.
Figuur 2: Noordelijk halfrond, met Nederland midden-onderin. De kleur geeft het dagnummer aan waarop de weekgemiddelde temperatuur voor het eerst boven de 10 ºC uitkomt in 1979–2017, bijvoorbeeld 100 correspondeert met 9 april. Bron: ECMWF/KNMI.
Figuur 3: De trend in het begin van de lente over 1880–2013. De kleuren geven aan hoeveel het dagnummer waarop de weekgemiddelde temperatuur voor het eerst boven de 10ºC uitkomt eerder of later valt dan een eeuw geleden. Bron: Berkeley Earth/KNMI.

Recente nieuws- en klimaatberichten

  1. Waarom de Cariben mogelijk een actief orkaanseizoen tegemoet gaan

    Een jaar geleden, in maart 2023, begonnen wereldwijd de hoge zeewatertemperaturen records te verb...

    27 maart 2024 - Klimaatbericht
  2. Koraal verdwijnt in hoog tempo

    Te hoge temperaturen van het oceaanwater zorgen ervoor dat koraalriffen op grote schaal afsterven...

    26 maart 2024 - Klimaatbericht
  3. Steeds gevaarlijkere gevoelstemperaturen in zuidelijk West-Afrika door klimaatverandering

    Als gevolg van klimaatverandering is de zogenaamde gevoelstemperatuur in zuidelijk West-Afrika nu...

    22 maart 2024 - Klimaatbericht
  4. Wereld Meteorologische Dag 2024

    Klimaatverandering is een reële en niet te ontkennen bedreiging voor onze hele beschaving. De gev...

    21 maart 2024 - Nieuwsbericht
Toon alle nieuws- en klimaatberichten