Unieke temperatuurtegenstellingen

Op 17 maart 2005 is op verschillende plaatsen in het zuiden van ons land meer dan 20 graden gemeten: Gilze Rijen was met 21,0 graden de warmste plaats, in De Bilt werd 19,3 graden gemeten. De 16e maart is daarmee landelijk de eerste warme dag (maximumtemperatuur 20,0 graden of meer) van het jaar geworden. Dat is bijzonder vroeg in het jaar maar geen record: op 18 februari 1920 werd in Maastricht al meer dan 20 graden gemeten.

In De Bilt werd ook op 16 maart 1972 een temperatuur van 19,3 graden gemeten. De 17e maart van 1961 en van 1990 was hier met resp 20,0 en 20,6 graden de vroegste warme dag.

Uniek is wel de temperatuurstijging dit voorjaar. De nacht van 3 op 4 maart was de koudste ooit in maart met een temperatuur van -20,7 graden in Marknesse. Twaalf dagen later wijzen de thermometers in ons land meer dan 20 graden aan, een verschil van ruim 40 graden! Volgens de klimatologische archieven van het KNMI is het temperatuurverschil in maart in elk geval sinds 1901 nog nooit zo groot geweest. Het record voor De Bilt stond op naam van 1965 met een minimum van -10,0 graden en een maximum van 21,2 graden, een verschil van 31,2 graden, nu liep de temperatuur in De Bilt op van -14,4 op 4 maart tot 19,3 op 16 maart, een verschil van 33,7 graden. Landelijk was maart 1931 recordhouder met -17,8 graden op 10 maart in Warnsveld en + 23,3 graden op 20 maart in Maastricht. Ook het verloop van het weer in maart 1968 was uitzonderlijk met -5,9 graden op 12 maart in Eelde en +25,6 graden op 29 maart in Venlo en Gemert. Het voorjaar van 1968 kende meer grote temperatuurschommelingen. Na de vroegste zomerse dag op 29 maart wees de thermometer op 8 april in Twenthe weer -7,1 graden aan. Nog geen twee weken daarna was het tropischwarm: op 21 april 1968 noteerde Venlo 32,2 graden.

Grote temperatuurschommelingen zijn karakteristiek voor het voorjaar. In het noorden van Europa is het nog volop winter, terwijl het zuiden van het continent al met de zomer te maken heeft. In Frankrijk zijn op 16 maart tot in het noorden temperaturen gemeten tussen 20 en 24 graden, in het zuiden was het zomers met in Mont de Marsan zelfs 26,8 graden als maximum. Door een draaiing van de wind van noord naar zuid kan het weer in ons land in korte tijd van winters in zomers veranderen.