Vulkaanuitbarsting verstoort langste reeks CO2-metingen

Op 27 november 2022 barstte op Hawaii de vulkaan Mauna Loa, de grootste vulkaan op aarde, voor het eerst in 38 jaar uit. Dat heeft gevolgen voor de langste en meest bekende reeks van CO2-metingen in de wereld. De lava heeft zowel de stroomtoevoer als de toegangsweg naar het observatorium verwoest, waardoor er tijdelijk geen metingen meer kunnen worden gedaan.

Een ideale plek om te meten 

Op de helling van deze vulkaan, op slechts een paar kilometer van de krater, ligt een van de belangrijkste meetstations van broeikasgassen ter wereld. De wetenschapper Charles Keeling (1928-2005) van het Amerikaanse Scripps Institution of Oceanography begon daar in 1958 met het meten van de hoeveelheid CO2 in de lucht. Hij koos deze plek, op 3400 meter hoogte, vanwege de afstand van het eiland Hawaii tot grote landmassa’s en vanwege het ontbreken van begroeiing op de top van de vulkaan. De metingen worden dus nauwelijks verstoord door lokale invloeden en geven daarmee een goed beeld van de wereldwijde concentratie van CO2 in de atmosfeer, in ieder geval voor het noordelijk halfrond. 

De meetreeks laat zien dat de CO2-concentratie stijgt 

Het is inmiddels de langste meetreeks van CO2 op aarde, die slechts een enkele keer kort onderbroken werd. Door deze metingen kwam Keeling er in het begin van de jaren zestig achter dat de hoeveelheid CO2 langzaam aan het toenemen was (figuur 1). Hij bevestigde daarmee het idee van de chemicus Arrhenius, die al aan het einde van de 19e eeuw vermoedde dat de mens door het uitstoten van bepaalde gassen kon bijdragen aan de versterking van het broeikaseffect. De tijdreeks is hiermee een icoon geworden van het wetenschappelijk bewijs dat menselijke activiteiten het klimaat op de aarde beïnvloeden en laat zien dat de hoeveelheid CO2 in de lucht gestegen is tot waarden die de aarde de afgelopen drie miljoen jaar niet gekend heeft.