Oktober 2023 was de natste oktobermaand ooit gemeten, en ook november is in het westen van Nederland nu al buitengewoon nat. Door de druppels op mijn raam naar buiten starend vraag ik me af of het klimaatverandering is dat we zien. Stel dat de afgelopen oktober had plaatsgevonden in een koeler klimaat, had het dan minder geregend? Maakt die opwarming nou echt het verschil voor ons dagelijks weer?
Ik ben niet de enige die met zulke vragen rondloopt. Ook in de rest van Nederland en daarbuiten leven deze vragen. Na extreme weersituaties krijgt het KNMI veel vragen. "Hoe erg was dit nu? Komt dit soort weer nu vaker voor dan vroeger? Kan het in de toekomst nog extremer?". Nieuw onderzoek heeft de laatste jaren verschillende methodes opgeleverd om deze vragen te beantwoorden.
Maar laten we eerst terugkomen op het weer van de afgelopen weken. Het was afgelopen weken kletsnat in grote delen van Nederland en West-Europa. Lagedrukgebieden kwamen in treinen voorbij doordat de straalstroom hardnekkig in onze buurt bleef liggen (zie plaatje 1). Naast donkere wolken, wind en storm, viel er vooral regen. Heel veel regen. Natuurlijk heeft ieder weertype zijn eigen kenmerken. En bij het weertype met zuidwestenwinden horen vrij milde temperaturen en bovengemiddeld veel regen en wind zoals je in plaatje 2 (linkerkant) kunt zien. Daarnaast was ook de Noord-Atlantische Oceaan veel warmer dan normaal. Hierdoor kon meer water verdampen die vervolgens bij ons leidde tot ... Precies, méér regen.
Klimaatverandering verandert ons dagelijkse herfstweer op grofweg twee manieren. Het zorgt dat bepaalde weertypen vaker of juist minder vaak voorkomen. Bijvoorbeeld: we krijgen vaker of minder vaak westenwind. Dit zijn de zogenaamde circulatie-veranderingen. Maar daarnaast zal klimaatverandering ook het typische weer veranderen dat bij elk circulatie-weertype hoort. Bijvoorbeeld hogere temperaturen én méér regen bij de natte weertypen. Of dat zo is kunnen we onderzoeken met weer- en klimaatmodellen.
Met regionale weer- en klimaatmodellen kunnen we het weer van vandaag als het ware vertalen naar een koeler of warmer klimaat. We hebben dit gedaan voor het weer van 2023 tot nu toe. In plaatje 3 kun je zien hoeveel regen het weer van dit jaar volgens deze berekeningen gebracht zou hebben in een koeler én in een warmer klimaat. Je ziet aan de gekleurde lijnen van de warmere klimaten dat het woeste herfstweertype van de recente weken in een warmer klimaat meer regen geeft. In een koeler klimaat (blauwe lijn) zou het minder geregend hebben, maar nog steeds zou het uitzonderlijk nat zijn geweest. De duur van het natte weertype en tegelijkertijd de hoge temperatuur van het oceaanwater zijn daarvan de oorzaak.
Het klimaat verandert en dat merken we bijna iedere dag. Het KNMI is de afgelopen jaren veranderd...
22 juli 2024 - NieuwsberichtHoera, het broeikaseffect is tweehonderd jaar oud! Of in ieder geval de eerste beschrijving ervan...
17 juli 2024 - KlimaatberichtVandaag, 15 juli is het precies 20 jaar geleden dat de Aura-satelliet werd gelanceerd, met daar a...
15 juli 2024 - NieuwsberichtMet indrukwekkend veel detail heeft satelliet EarthCARE zijn eerste metingen verricht van de hoev...
12 juli 2024 - Klimaatbericht