Zonnig maar koud

Mei was tot nu toe relatief koud. Toch was er op sommige dagen veel zon. Hoe is in Nederland het verband tussen de hoeveelheid zonlicht en de temperatuur?

Zon en wind

Het is duidelijk dat de hoeveelheid zonlicht voor een belangrijk deel de temperatuur bepaalt. In de winter is er weinig zon en is het dus koud, in de zomer is er veel zon en is het warm. Daarnaast is ook de windrichting van belang. Bij gelijke hoeveelheid zonlicht is het bij noordenwind vaak relatief koud en bij zuidenwind relatief warm.

Grote temperatuurvariaties

Het verband tussen de hoeveelheid zonlicht en de maximumtemperatuur in De Bilt is te zien in figuur 1, voor alle dagen in de periode 1981-2010. De totale hoeveelheid zonlicht over een dag wordt ook wel de globale straling genoemd. De temperatuur neemt - zoals verwacht - toe met de globale straling, maar bij gelijke globale straling kan de temperatuur wel meer dan 20 graden variëren. 

Mei dit jaar

Mei was tot nu tot (rode punten) inderdaad vrij koud en op sommige dagen toch behoorlijk zonnig. Afgelopen weekend en gisteren, 11 tot en met 13 mei, waren de dagen met de meeste zon, maar de temperatuur was ongeveer 10 graden lager dan gemiddeld bij deze hoeveelheid zon.

Zon verklaart ruim de helft

De figuur toont ook een rechte lijn (lichtblauw) door de puntenwolk, de zogeheten lineaire regressie. De totale variatie in de temperatuur wordt voor 53 procent - dus iets meer dan de helft - verklaard door de lineaire regressie, oftewel door verschillen in globale straling. De andere 47 procent van de variaties in de temperatuur hebben een andere oorzaak, met name variaties in de windrichting.

Klimaatverandering

Een korte periode zoals nu met lager dan normale temperaturen is geen reden om te denken dat het met de klimaatverandering wel meevalt. Net zomin als dat een korte periode van hoger dan normale temperaturen de klimaatverandering zou bevestigen. De klimaatverandering uit zich in een langzaam maar gestage toename van de temperatuur, met daaromheen variaties door het weer van dag tot dag en van jaar tot jaar.  Gekeken naar de lange termijn neemt de temperatuur in Nederland toe, waardoor bijvoorbeeld de kans op nachtvorst in deze tijd van het jaar steeds kleiner wordt.

KNMI-klimaatbericht door Peter Siegmund