Vulkaanuitbarsting op IJsland
Foto: IMO

Vulkaan IJsland opnieuw uitgebarsten

19 december 2023

Op het schiereiland Reykjanes in het zuidwesten van IJsland is op zaterdag 16 maart om 20.23 plaatselijke tijd weer een vulkaanuitbarsting begonnen. Dit is de zevende uitbarsting in deze regio sinds deze in 2021 weer actief werd, na een pauze van 800 jaar.

Update 18 maart 2024

Twee lavatongen

Afgelopen weekend (zaterdag 16 maart 2024) is er een nieuwe effusieve (rustig vloeiende) uitbarsting op het schiereiland Reykjanes in IJsland begonnen. Lava stroomt uit een scheur van ongeveer 3 kilometer lengte in twee lavatongen. De ene lavatong stroomt richting het westen naar de Svartsengi geothermische elektriciteitscentrale. Deze heeft inmiddels een van de drie toegangswegen naar Grindavík geblokkerd. De andere lavatong stroomt richting het zuiden, oost van Grindavík. Grindavík is beschermd door eerder gebouwde aarden wallen. Wel bestaat er een kans dat deze tong over de tweede toegangsweg naar Grindavík stroomt en/of het dorpje Hraun bereikt.

Evacuaties

Op zaterdagavond werden 700 mensen succesvol uit de geothermische baden van de Blue Lagoon geëvacueerd. Ook verlieten een aantal inwoners van Grindavík hun woning. 8 uur na de start van de uitbarsting was de snelheid van de lavastromen drastisch gereduceerd. Mogelijk is het einde van deze uitbarsting al weer in zicht.

 

14 januari 2024

Nieuwe lavastroom

Op 14 januari 2024 om 07.57 uur plaatselijke tijd is een nieuwe lavastroom ontstaan op het schiereiland Reykjanes in IJsland, op de plek waar in de afgelopen weken verhoogde activiteit werd gemeten. Een van de twee scheuren waar lava uit stroomt bevindt zich minder dan 100 meter van de stad Grindavík.

Evacuatie

De inwoners van de stad werden zaterdagnacht tijdig geëvacueerd nadat data van meetinstrumenten een op handen zijnde uitbarsting aangaven. Na de eerdere uitbarsting in december 2023 waren slechts een klein aantal inwoners teruggekeerd naar hun huizen.

Vechten tegen de natuur

In de afgelopen weken is druk gebouwd aan defensieve aarden wallen om eventuele toekomstige lavastromen tegen te gaan. Dat deze wallen deels succesvol zijn blijkt uit het feit dat lava lateraal langs de wal stroomt. Het puntje van de eerste scheur en ook de tweede scheur bevinden zich echter ten zuiden van de wal, aan de kant waar Grindavík ligt. Hierdoor heeft de lavastroom vrij spel en lopen de huizen en infrastructuur direct gevaar. Het eerste huis staat inmiddels in brand.

 

19 december 2023
 

IJsland op grens van tektonische platen

IJsland ligt op de grens van twee tektonische platen die van elkaar af bewegen. Bovendien bevindt zich onder IJsland een zogenaamde hotspot, een gebied wat veel warmer is dan gemiddeld en waar magma naar boven komt. Daarom komen in IJsland veel aardbevingen voor en zijn er vulkaanuitbarstingen.   

Inwoners Grindavík

Op dit moment komt er lava uit een scheur met een lengte van 3,5 tot 4 km, op 3 kilometer ten noordoosten van Grindavík. De 4000 inwoners van het dorp waren in november al geëvacueerd vanwege de vele aardbevingen die er toen plaatsvonden. Magma hoopte zich toen op in een intrusie onder het aardoppervlak over een lengte van 15 km maar bleef steken op een diepte van 800 meter. Daarna nam de activiteit af, tot een uur voor de uitbarsting er weer meerdere aardbeving plaatsvonden.  

Lavastroom

De verwachting is dat de uitbarsting, net als de eerdere drie uitbarstingen in de regio, een week tot maanden zal duren. Of de lavastroom het dorp bereikt hangt af van hoe de scheur zich ontwikkelt en hoeveel lava nog naar buiten komt. Lavastromen volgen de topografie en vullen de laagstgelegen gebieden. In de afgelopen weken is er een dijk gebouwd om belangrijke infrastructuur bij de Svartsengi geothermische elektriciteitscentrale te beschermen.

Bekijk de animatie over de vulkaanuitbarsting op IJsland op 18 december 2023.

KNMI monitort ook vulkanen

In Caribisch Nederland liggen twee vulkanen, namelijk de Mount Scenery op Saba en the Quill op Sint Eustatius. Beide Nederlandse vulkanen zijn actief. Dat betekent dat ze in de afgelopen 10.000 jaar een keer zijn uitgebarsten. De kans dat dit binnenkort weer gebeurt, is klein. Maar als het gebeurt, zijn de gevolgen rampzalig. Daarom heeft het KNMI kennis in huis over vulkanisme.

Recente nieuws- en klimaatberichten

  1. De klimaatstreepjescode van Koning Willem-Alexander

    Zaterdag viert Koning Willem-Alexander zijn 57ste verjaardag. Hoe is het klimaat tijdens zijn lev...

    24 april 2024 - Klimaatbericht
  2. Europa was in 2023 uitzonderlijk warm en nat

    Het jaar 2023 was – wederom – een jaar vol extremen in Europa; één van de natste jaren in de meti...

    22 april 2024 - Klimaatbericht
  3. Toename broeikasgas methaan in hogere versnelling

    Wereldwijd warmt het klimaat op doordat de hoeveelheid broeikasgassen in de atmosfeer steeds verd...

    17 april 2024 - Klimaatbericht
  4. De hoofdmoot van de jaarneerslag

    Alle regen in een jaar opgeteld bedekt Nederland gemiddeld met een laag water van 85 centimeter. ...

    15 april 2024 - Klimaatbericht
Toon alle nieuws- en klimaatberichten